Ngành logistics đang đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, với tốc độ tăng trưởng ấn tượng từ 14-16%/năm và quy mô thị trường đạt khoảng 40-42 tỷ USD. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, khi mà mục tiêu phát thải ròng bằng ‘0’ (Net Zero) đã cam kết tại COP26 đang trở thành một thách thức lớn, logistics xanh đang nổi lên như một trong những trụ cột quan trọng giúp các doanh nghiệp Việt Nam đạt được mục tiêu này.
Logistics xanh không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn giúp các doanh nghiệp tăng khả năng chống chịu trước những biến động toàn cầu và đáp ứng yêu cầu thị trường, đặc biệt là các chính sách thuế carbon của EU (CBAM). Việc đầu tư vào container thông minh, hệ thống vận hành tối ưu hay xe điện không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn tiết giảm chi phí dài hạn cho các doanh nghiệp.
Tuy nhiên, trên con đường chuyển đổi sang logistics xanh, các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, vẫn đang gặp nhiều rào cản. Một trong những thách thức lớn nhất là thiếu sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính sách tài chính, bao gồm tín dụng xanh, ưu đãi thuế và các quỹ phát triển logistics. Đây là những yếu tố quan trọng giúp các doanh nghiệp có thể thực hiện chuyển đổi logistics xanh một cách hiệu quả.
Thực tế, Cảng Quốc tế Long An đã chủ động xây dựng chiến lược phát triển logistics quốc gia và đầu tư mạnh vào hạ tầng cảng biển. Việc này không chỉ giúp Cảng Quốc tế Long An nâng cao năng lực cạnh tranh mà còn đóng góp vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, để hiện thực hóa kế hoạch lớn này, cần có sự hỗ trợ từ chính sách tài chính để giúp các doanh nghiệp có thể tiếp tục đầu tư vào các dự án logistics xanh.
Trong nỗ lực hỗ trợ chuyển đổi số và xanh hóa trong lĩnh vực logistics, Tổng cục Hải quan đã số hóa toàn diện quy trình thông quan với sự hỗ trợ của AI, blockchain, dữ liệu lớn, mã QR… Việc này đã giúp rút ngắn thời gian, giảm chi phí và giảm lượng phát thải trong vận hành logistics. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc xây dựng một nền kinh tế bền vững và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.
Các chuyên gia đánh giá rằng, nếu không có sự hỗ trợ từ chính sách tài chính, các doanh nghiệp sẽ không thể đơn độc chuyển đổi và nền kinh tế Việt Nam sẽ khó đạt mục tiêu xanh hóa hay chuyển đổi số hiệu quả trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Do đó, Chính phủ cần sớm ban hành gói chính sách tổng lực, thiết kế rõ ràng các công cụ tài chính phù hợp với từng quy mô doanh nghiệp, từng giai đoạn chuyển đổi. Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp có thể tiếp cận các nguồn tài chính cần thiết để thực hiện chuyển đổi logistics xanh và đóng góp vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.