Khi nhắc đến đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, nhiều người thường nghĩ đến một “Maldives của Việt Nam” với vẻ đẹp tự nhiên tuyệt mỹ và đa dạng hải sản tươi ngon. Một trong những đặc sản không thể bỏ qua khi đến đây là ốc cừ, một món ăn không chỉ nổi tiếng với vị ngon đặc trưng mà còn gắn liền với văn hóa và nghề nghiệp của người dân trên đảo.
Ốc cừ, còn được biết đến với các tên gọi như ốc xà cừ, ốc gõ hay ốc mặt trăng, ốc mắt ngọc, phân bố rộng rãi ở các vùng biển và đảo từ Quảng Trị đến Khánh Hòa. Tuy nhiên, ốc cừ ở Lý Sơn được đánh giá cao về chất lượng và hương vị, nhờ vào đặc điểm địa lý và điều kiện tự nhiên riêng biệt của vùng đảo này.
Ốc cừ thường sinh sống ở các khu vực rạn đá và rạn san hô, với vỏ ngoài xù xì và nhiều đường vân chạy quanh, màu sắc đa dạng như xám xanh, trắng xanh hoặc cam đỏ. Điểm đặc biệt của ốc cừ là miệng ốc có vảy dày, tròn vành vạnh như mặt trăng, bề mặt nhẵn bóng và nhiều màu sắc óng ánh giống như xà cừ. Những chiếc vảy này không chỉ có giá trị về mặt ẩm thực mà còn được sử dụng làm vật trang trí và đồ lưu niệm rất đẹp và bền.
Đến Lý Sơn, du khách có thể dễ dàng bắt gặp ốc cừ dạo quanh các bãi đá ven bờ khi thủy triều rút xuống thấp. Tuy nhiên, những con ốc này thường nhỏ và để tìm được ốc ngon, to và thịt dày, ngư dân phải lặn bắt ở nơi nước sâu với trang thiết bị chuyên dụng.
Ốc cừ có thể được chế biến thành nhiều món ăn ngon và phong phú như ốc cừ luộc, nướng bơ, xào tỏi ớt… Món luộc là một trong những cách chế biến đơn giản nhưng đòi hỏi kỹ thuật điêu luyện để tách vỏ và thịt ốc. Thực khách sẽ cầm con ốc, hơi nghiêng về một phía rồi gõ liên tiếp xuống mặt bàn với lực vừa phải, tới khi vảy long ra khỏi vỏ. Phần thịt ốc chắc, dai dai, khi ăn có vị ngọt và đậm đà.
Ngoài ra, ốc cừ còn được nướng than hoa, tạo ra mùi thơm nức mũi. Phụ nữ trên đảo còn có nghề đập vỏ thu thịt ốc, với giá 40.000-60.000 đồng/kg. Thịt ốc có thể đem xào sả ớt thái nhỏ, hạt tiêu, ăn chung với bánh đa giòn tan.
Một lưu ý quan trọng là ốc cừ rất khó mang về đất liền vì dễ hỏng. Hiện, nhiều nơi cũng bán ốc cừ nhưng thường là từ các vùng biển khác, không phải ở Lý Sơn. Vì vậy, du khách nên trải nghiệm ốc cừ tại đảo Lý Sơn để có thể thưởng thức được hương vị đặc trưng và tươi ngon nhất của món ăn này.
Có thể thấy, ốc cừ không chỉ là một món ăn đặc sản của đảo Lý Sơn mà còn góp phần tạo nên nét văn hóa ẩm thực độc đáo của vùng đảo này. Việc thưởng thức ốc cừ khi đến Lý Sơn không chỉ là trải nghiệm ẩm thực mà còn là cách để du khách hiểu hơn về cuộc sống, nghề nghiệp và văn hóa của người dân trên đảo.