Việc thu phí tham quan di tích lịch sử đang trở thành một vấn đề xã hội nóng hổi, nhận được nhiều ý kiến trái chiều từ công chúng. Một mặt, nhiều người ủng hộ việc thu phí như một giải pháp cần thiết để bảo tồn và phát huy giá trị của các di tích lịch sử. Mặt khác, không ít người phản đối, cho rằng những di tích này là tài sản tinh thần chung của dân tộc, không thể bị lợi dụng để mua bán.

Khu di tích Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, là một điển hình của những thách thức trong việc quản lý và bảo tồn di tích lịch sử. Nằm cách Hà Tĩnh chỉ 5 km, khu di tích này mỗi năm đón hàng chục nghìn lượt khách đến dâng hương, tưởng niệm và tri ân các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh tại đây. Tuy nhiên, việc vận hành và bảo quản khu di tích do Ban Quản lý thuộc Tỉnh đoàn Hà Tĩnh phụ trách đang gặp phải nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực tài chính.

Một tấm vé tham quan không chỉ đơn thuần là một khoản thu nhỏ mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát huy giá trị của di tích. Ở nhiều quốc gia trên thế giới, việc thu phí tham quan di tích là nguồn thu chính để duy trì hoạt động và thực hiện các công tác bảo tồn. Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc thu phí tham quan thường vấp phải sự phản ứng từ dư luận, một phần do thiếu minh bạch trong việc quản lý và sử dụng nguồn thu.

Để việc thu phí tham quan di tích trở nên hợp lý và nhận được sự đồng thuận của xã hội, cần đảm bảo một số nguyên tắc cơ bản. Trước hết, mục đích thu phí cần được minh bạch, công khai, cùng với đó là việc công khai nguồn thu và cách thức chi tiêu cho các hoạt động bảo tồn và phát triển di tích. Ngoài ra, cần có các chính sách miễn, giảm phí linh hoạt và nhân văn đối với các đối tượng như cựu chiến binh, người có công với cách mạng, người khuyết tật, trẻ em, học sinh – sinh viên, cũng như cư dân địa phương.

Cuối cùng, cần có một cái nhìn linh hoạt và thấu đáo để việc thu phí tham quan không trở thành rào cản mà trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức và trách nhiệm gìn giữ di sản của thế hệ hôm nay dành cho tương lai. Chỉ khi đạt được sự cân bằng và thấu hiểu, việc thu phí tham quan di tích mới có thể được thực hiện một cách hiệu quả và nhận được sự ủng hộ rộng rãi từ cộng đồng.

Trong khuôn khổ dự án bảo tồn và phát huy giá trị di sản tháp đôi Liễu Cốc, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long phối hợp với Viện Khảo cổ học Việt Nam tiến hành khai quật. Kết quả đạt được những dấu tích quan trọng về kiến trúc Champa thời kỳ tiền Đại Cồ Việt.

Tháp đôi Liễu Cốc tọa lạc ở xã Liễu Cốc, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội. Theo Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long, tháp đôi được xây dựng từ thời nhà Đinh đến thời nhà Lý, là một trong những công trình kiến trúc Champa sớm nhất có dấu tích còn tồn tại tại Việt Nam.

Trước đó, tháp đôi Liễu Cốc được biết đến qua các ghi chép, tài liệu, bản đồ thời Nguyễn. Căn cứ tên gọi và vị trí hiện tại, có thể thấy đây là một công trình kiến trúc tôn giáo thờ tự rất quan trọng. Đặc biệt, kiến trúc có sự pha trộn, giao thoa văn hóa giữa hai nền văn minh.

Liễu Cốc có thể hiểu là “cốc” (đất, vùng đất) và “liễu” là tên một loại cây. Theo cách giải thích của tạp chí du lịch, ban đầu có thể là một vùng đất, trong đó cỏ liễu rất phát triển. Tên địa danh dùng để gọi khu tháp, với ý nghĩa tên gọi không ngừng thay đổi theo những dấu tích còn sót lại trên mặt đất đã khiến nhiều người liên tưởng đến chùa Một Cột ở gần đó.

Ban đầu, nhiều người cho rằng đây là di tích của nền văn hóa Đại Việt, nhưng sau đó đánh giá lại cho rằng đây thuộc văn hóa Champa. Căn cứ trên phương pháp giám định đồng vị các bon phóng xạ, viện bảo tồn monuments (Hà Lan) đánh giá đây là di tích thế kỷ 10.

Theo các nhà nghiên cứu của Viện Khảo cổ học Việt Nam, các dấu tích còn lại của tháp đôi cho thấy nền móng của công trình toạ lạc trên trục Bắc – Nam, nằm cách nhau 15 m. Hiện chỉ còn tháp phía Nam còn tương đối nguyên vẹn, tháp phía Bắc chỉ còn nền móng.

Bố cục chung của cặp tháp Liễu Cốc khá giống với nhóm tháp tại Mỹ Sơn, Quảng Nam, như Thanh niên đã thông tin.

Tiến sĩ Nguyễn Tiến Anh – Viện trưởng Viện Khảo cổ học Việt Nam, cho biết tháp đôi có kiến trúc khá giống với tháp Tháp Bà ở Nha Trang (Khánh Hòa) nhưng quy mô nhỏ hơn nhiều.

*Bài viết được tổng hợp từ Vietnamnet và Dân Việt

Huế – Thành phố lăng mộ xa hoa và cổ kính ẩn chứa những câu chuyện lịch sử

Trong một diện tích 40.000m², một thành phố lăng mộ nguy nga và lộng lẫy đã được dựng lên với hàng nghìn ngôi mộ lớn nhỏ tại Huế. Nghĩa trang An Bằng tọa lạc tại xã Phú Vinh, cách trung tâm thành phố Huế khoảng 35km về phía Đông. Nơi đây sở hữu những ngôi lăng mộ không chỉ đẹp mà còn giàu có và quyền uy, hơn cả những ngôi nhà ở thông thường.

Những lăng mộ này được thiết kế và xây dựng theo phong cách kiến trúc của các cung điện và đền đài, đánh dấu sự giao thoa giữa vẻ đẹp cổ kính và hiện đại. Lấy cảm hứng từ kiến trúc lăng tẩm của các vua chúa triều Nguyễn, đặc biệt là lăng vua Khải Định, những người thợ đã tạo ra những công trình độc đáo và giàu tính nghệ thuật.

Mỗi lăng mộ tại đây đều được xây dựng với sự kết hợp đặc trưng giữa kiến trúc Đông và Tây, thể hiện sự độc đáo và cổ kính. Nhiều lăng mộ được thiết kế giống như những cung điện thu nhỏ với cổng tam quan, mái ngói lưu ly, câu đối, bia đá và các linh vật như lân, ly, quy, phụng.

Một điểm nổi bật trong kiến trúc của các lăng tẩm tại đây là trụ biểu, chứa đựng chiều sâu văn hóa và triết lý. Trụ biểu thường được đặt đối xứng hai bên cổng lăng với hình khối đồ sộ, hoa văn cầu kỳ và màu sắc sặc sỡ. Không chỉ là biểu tượng ngăn cách giữa cõi âm và cõi dương, trụ biểu còn thể hiện sự tôn kính với người đã khuất. Trên thân trụ thường được khắc những câu đối bằng chữ Hán hoặc Quốc ngữ, ca ngợi đức hạnh và công lao của người đã mất.

Các lăng mộ tại đây được xây dựng bằng vật liệu truyền thống như gạch, gỗ và đá. Thông qua bàn tay khéo léo của những người thợ lành nghề, các mảnh gốm màu và thủy tinh được phối hợp một cách độc đáo để tạo nên những họa tiết và hình dạng khác nhau.

Một trong những chi tiết độc đáo tại đây là việc sử dụng chén bát để tạo ra những mảnh vỡ khảm lên các lăng mộ. Có người sẵn sàng chi vài chục triệu, thậm chí vài trăm triệu đồng để mua chén bát mới và đập chúng ra để lấy mảnh vỡ khảm lên các lăng mộ, tạo ra những hoa văn độc đáo.

Ngoài ra, các con vật linh, biểu tượng hoa cỏ, vật báu và các mẫu chữ điều là biểu hiện của nội tâm con người, nhằm mục đích thể hiện sự tôn kính và ước nguyện về hạnh phúc và phồn vinh.

Đề tài trang trí ở khu lăng mộ này chủ yếu mang tính chất biểu trưng, nhằm thể hiện sự tôn vinh trong nền nghệ thuật truyền thống. Sự kết hợp hoàn hảo giữa kiến trúc, nghệ thuật và tâm huyết của người thợ đã tạo ra một “thành phố lăng mộ” không chỉ độc đáo mà còn giàu tính trang trí và có chiều sâu văn hóa.