Trong bối cảnh chuyển đổi số đang ngày càng phát triển mạnh mẽ, việc tiếp cận và ứng dụng công nghệ số trong đời sống hàng ngày của người dân trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Tại TP.HCM, một mô hình sáng tạo và thiết thực đang được triển khai tại các quán cà phê và khu phố, với mục tiêu giúp người dân tiếp cận chuyển đổi số một cách nhẹ nhàng và dễ hiểu.

Mô hình này được thực hiện bởi các bạn trẻ tình nguyện viên, những người đã được tập huấn kỹ lưỡng về cách sử dụng các nền tảng số. Tại quán cà phê trên đường Nguyễn Xí, phường Bình Thạnh, không khí trở nên nhộn nhịp khi các tình nguyện viên hướng dẫn người dân sử dụng điện thoại thông minh để cài đặt VNeID, đăng ký khám bệnh online, chuyển tiền không dùng tiền mặt, tra cứu dịch vụ công hay thao tác trên các nền tảng số.

Ông Ngô Văn Tá, một cựu chiến binh, chia sẻ rằng trước giờ ông chỉ biết dùng điện thoại để gọi, nhận cuộc gọi, nhưng nay được các cháu hướng dẫn tận tình, ông có thể sử dụng thành thạo hơn một số ứng dụng hữu ích. Chủ quán cà phê, anh Nguyễn Hải Long, cho biết rằng dù đang kinh doanh, nhưng vẫn sẵn sàng nhường không gian quán cho ‘lớp học chuyển đổi số’ đặc biệt này, một mô hình rất thiết thực và giúp ích cho cộng đồng.

Không chỉ quán cà phê, các bạn trẻ cũng đã có mặt tại khu phố 15, đường Chu Văn An, giúp người dân cài đặt ứng dụng VssID, hướng dẫn thủ tục hành chính điện tử mức độ 3-4, đồng thời tư vấn cách sử dụng tài khoản công dân số để tiện lợi hơn trong đời sống. Chuyển đổi số từ cơ sở là mục tiêu của phong trào ‘Bình dân học vụ số’ do Đảng ủy, HĐND, UBND và Ủy ban MTTQ Việt Nam phường Bình Thạnh tổ chức.

Phong trào này nhằm phổ cập kiến thức, kỹ năng số cơ bản cho người dân, từ cán bộ hưu trí, lao động phổ thông đến tiểu thương, sinh viên, người cao tuổi. Ông Vũ Ngọc Tuất, Bí thư Đảng ủy phường Bình Thạnh, cho biết rằng mỗi khu phố sẽ có một nhóm học chuyển đổi số, tổ chức lớp học tại nhà văn hóa, điểm sinh hoạt cộng đồng hoặc linh hoạt tại các quán cà phê, nhà dân.

Hình thức có thể trực tiếp, trực tuyến hoặc kèm 1:1, nhưng luôn đảm bảo nội dung gần gũi, dễ thực hành, bám sát nhu cầu của người dân. Để tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ, phường Bình Thạnh cũng khởi động đợt thi đua cao điểm trong 100 ngày, với nhiều chỉ tiêu cụ thể như: 100% thủ tục hành chính được niêm yết, số hóa; 100% văn bản hành chính trao đổi qua môi trường điện tử; tỷ lệ hồ sơ giải quyết đúng hạn từ 98% trở lên; mức độ hài lòng của người dân từ 95% trở lên và mỗi đơn vị có ít nhất 1 sáng kiến cải cách hành chính hoặc chuyển đổi số.

Song song đó, 53 khu phố trên địa bàn cũng đăng ký 140 công trình thi đua, từ nâng cấp hạ tầng, cải tạo cảnh quan, chăm lo an sinh xã hội đến xây dựng tuyến phố văn minh, thân thiện môi trường. Tổng kinh phí vận động lên đến hơn 2 tỷ đồng từ nguồn xã hội hóa. Chia sẻ thêm về mục tiêu của chương trình, bà Hoàng Mai Quỳnh Hoa, Chủ tịch Ủy ban MFTQ Việt Nam phường Bình Thạnh, cho hay rằng chúng tôi không làm phong trào hình thức.

Thông qua đội hình xung kích và các lớp học chuyển đổi số ở từng khu phố, người dân sẽ dần hình thành thói quen học tập suốt đời, tiếp cận công nghệ một cách chủ động. Từ đó hình thành nền tảng công dân số thật sự cụ thể, thiết thực, không khẩu hiệu. Mô hình ‘lớp học số’ tại các quán cà phê và khu phố đang được nhân rộng, góp phần giúp người dân tiếp cận chuyển đổi số một cách dễ dàng và hiệu quả.

Đây là một bước tiến quan trọng trong việc phát triển và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, đồng thời thể hiện sự quan tâm và chú trọng của chính quyền địa phương đối với việc cải thiện và nâng cao chất lượng dịch vụ công.

Trong nỗ lực đẩy mạnh chuyển đổi số và cải cách hành chính, Tỉnh Đoàn Gia Lai đã triển khai một cách hiệu quả hoạt động của 143 “Tổ công nghệ số thanh niên” và “Tổ bình dân học vụ số”. Các tổ chức này được thành lập với sự tham gia của 2.251 đoàn viên, thanh niên làm lực lượng nòng cốt, đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ người dân tại các xã biên giới.

Tại 7 xã biên giới, mỗi xã duy trì 1 đội thanh niên tình nguyện thường xuyên túc trực tại bộ phận một cửa để hỗ trợ người dân thực hiện thủ tục hành chính. Các đội hình này không chỉ hỗ trợ trực tiếp tại bộ phận một cửa mà còn chủ động ra quân tuyên truyền, hướng dẫn tổ chức, doanh nghiệp và người dân đăng ký, sử dụng tài khoản định danh điện tử mức độ 2 trên ứng dụng VNeID. Đồng thời, họ cũng hỗ trợ đăng ký chữ ký số cá nhân, tài khoản thanh toán điện tử… nhờ đó đã góp phần tăng tỷ lệ sử dụng dịch vụ công trực tuyến trên địa bàn tỉnh.

Tính đến nay, toàn tỉnh Gia Lai đã tiếp nhận 163.185 hồ sơ thủ tục hành chính. Trong đó, 128.353 hồ sơ được tiếp nhận trực tuyến, còn lại 34.832 hồ sơ tiếp nhận trực tiếp. Đáng chú ý, có đến 106.177 hồ sơ đã được giải quyết và trả kết quả đúng hoặc trước hạn, đạt tỷ lệ 97,65%. Hiện tại, 51.693 hồ sơ đang được tiếp tục xử lý.

Bên cạnh việc hỗ trợ tại bộ phận một cửa, Tỉnh Đoàn Gia Lai còn chỉ đạo triển khai hơn 58 đội hình lưu động với hơn 748 đoàn viên, thanh niên đến tận các khu phố, thôn xóm, bản làng để hỗ trợ người dân. Đặc biệt, họ tập trung hỗ trợ trong việc hoàn thiện hồ sơ nhận trợ cấp hưu trí. Ngoài các hoạt động hỗ trợ người dân trong thực hiện dịch vụ công, Tỉnh Đoàn Gia Lai cũng đẩy mạnh các hoạt động tình nguyện hè.

Cụ thể, Tỉnh Đoàn đã thành lập 4 đội hình thanh niên tình nguyện với sự tham gia của sinh viên các trường đại học, cao đẳng và các lực lượng vũ trang. Các đội hình này đã ra quân tại các xã vùng sâu, vùng xa, thể hiện tinh thần trách nhiệm và tình nguyện của tuổi trẻ trong việc hỗ trợ người dân và xây dựng chính quyền số.

Theo lãnh đạo Tỉnh Đoàn Gia Lai, việc phát huy vai trò xung kích của tuổi trẻ trong công cuộc chuyển đổi số không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả cải cách hành chính mà còn lan tỏa tinh thần tình nguyện, sáng tạo của thanh niên Gia Lai trong công cuộc xây dựng chính quyền số và phục vụ người dân ngày càng tốt hơn.

Việc học làm công dân số là một hành trình dài hạn, đòi hỏi sự kiên nhẫn, thích nghi và sự hợp tác chặt chẽ giữa chính quyền và nhân dân. Mục tiêu cốt lõi là giúp người dân nhận thức được những lợi ích thiết thực của chuyển đổi số trong đời sống hàng ngày, từ đó chủ động tham gia vào quá trình này. Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số đã tác động sâu rộng đến mọi mặt của đời sống xã hội, từ phương thức học tập, lao động, thực hiện dịch vụ hành chính công, hoạt động thương mại cho đến cách thức giao tiếp xã hội.

Trong bối cảnh hiện nay, khái niệm công dân số ngày càng được quan tâm rộng rãi. Thống kê cho thấy, tỷ lệ người dân sử dụng điện thoại thông minh và internet đã đạt mức cao, tạo nền tảng quan trọng cho việc thực hiện chuyển đổi số trên toàn dân. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận người dân, đặc biệt là người cao tuổi, lao động phổ thông và những người sống ở vùng sâu, vùng xa, mặc dù đã có thiết bị kết nối mạng nhưng vẫn chưa có kỹ năng tận dụng các tiện ích của công nghệ số. Họ thường gặp khó khăn khi sử dụng dịch vụ công trực tuyến hay thực hiện thanh toán điện tử.

Để hỗ trợ người dân trong việc tiếp cận và tận dụng công nghệ số, các tổ công nghệ số cộng đồng đã được thành lập. Các tổ công nghệ này đã trực tiếp đến từng hộ dân để hướng dẫn cài đặt ứng dụng, tạo tài khoản định danh điện tử, đăng ký tiêm vaccine và hướng dẫn thanh toán hóa đơn điện, nước trực tuyến. Bên cạnh đó, Tỉnh đoàn cũng đã triển khai các đội hình tình nguyện hỗ trợ chính quyền cơ sở triển khai mô hình hành chính điện tử và chuyển đổi số tại 102 đơn vị hành chính cấp xã. Qua hoạt động của các đội tình nguyện, người dân, đặc biệt là người lớn tuổi và những người ít tiếp xúc với công nghệ, đã không còn e ngại khi tiếp cận các dịch vụ công trực tuyến và tiện ích công nghệ.

Không chỉ hỗ trợ kỹ năng sử dụng công nghệ, việc học làm công dân số còn bao gồm việc học cách sống an toàn và có trách nhiệm trên không gian mạng. Người dân cần được trang bị kỹ năng nhận diện đối với các hành vi lừa đảo trên nền tảng số và biết cách bảo vệ thông tin cá nhân của mình. Do đó, việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền để nâng cao ý thức cảnh giác và chú ý bảo mật quyền riêng tư trên tài khoản của người dân là vô cùng cần thiết.

Tóm lại, việc học làm công dân số là một quá trình dài hạn, đòi hỏi sự nỗ lực và hợp tác chặt chẽ giữa chính quyền và nhân dân. Mục tiêu cuối cùng là giúp người dân tận dụng được các tiện ích của công nghệ số để cải thiện chất lượng đời sống và phát triển kinh tế – xã hội một cách bền vững. Với sự hỗ trợ từ các tổ công nghệ số cộng đồng và các đội hình tình nguyện, người dân sẽ được trang bị những kỹ năng cần thiết để trở thành một công dân số thông thái và an toàn trong kỷ nguyên số.

Chính phủ đang đẩy mạnh phát triển dịch vụ công trực tuyến với mục tiêu tạo ra một hệ thống dịch vụ công toàn diện, đồng bộ và hiện đại. Điều này nhằm đáp ứng nhu cầu của người dân và doanh nghiệp, mang lại sự tiện lợi, minh bạch, hiệu quả và tiết kiệm thời gian, chi phí.

Theo kế hoạch đã đề ra, đến năm 2025, toàn bộ thủ tục hành chính đủ điều kiện sẽ được cung cấp trực tuyến trên Cổng Dịch vụ công quốc gia. Qua đó, người dân và doanh nghiệp có thể dễ dàng truy cập và sử dụng dịch vụ công trực tuyến theo hướng một cửa số quốc gia. Đồng thời, các cơ quan nhà nước sẽ chủ động phục vụ, phát triển các dịch vụ số mới, cá nhân hóa dựa trên dữ liệu.

Cụ thể, kế hoạch đặt mục tiêu đến năm 2025, duy trì hiệu quả 25 dịch vụ công toàn trình đã có, cung cấp 982 dịch vụ công có số lượng hồ sơ phát sinh tối thiểu 1.000 hồ sơ/năm/tỉnh. Bên cạnh đó, triển khai dịch vụ công trực tuyến toàn trình với 82 nhóm thủ tục hành chính, hoàn thành tái cấu trúc 100% quy trình hành chính cấp tỉnh, cấp xã.

Để hiện thực hóa các mục tiêu đề ra, kế hoạch đặt ra nhiều nhiệm vụ trọng tâm. Trong đó, ưu tiên hoàn thiện khung pháp lý, các bộ, ngành phối hợp với Bộ Tư pháp và Văn phòng Chính phủ rà soát, sửa đổi văn bản chuyên ngành theo hướng công nhận giá trị pháp lý của hồ sơ điện tử.

Bên cạnh đó, các địa phương sẽ xây dựng kế hoạch cung cấp dịch vụ công ích trực tuyến theo quy định tại Nghị định số 137/2024/NĐ-CP. Các cơ quan cũng phải điều chỉnh quy trình nội bộ, cắt giảm giấy tờ và tận dụng dữ liệu đã số hóa khi xử lý thủ tục hành chính.

Bộ Công an được giao chủ trì xây dựng quy định bắt buộc về chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan trong hệ thống chính trị. Song song, các bộ, ngành và địa phương phải hoàn thành số hóa toàn bộ hồ sơ, kết quả giải quyết thủ tục hành chính còn hiệu lực trong năm 2025.

Văn phòng Chính phủ chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Nội vụ ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến trên Cổng Dịch vụ công quốc gia. Dự kiến, thời gian trung bình từ lúc đăng nhập đến khi nộp hồ sơ thành công sẽ dưới 8 phút, thời gian xử lý hồ sơ giảm tối thiểu 20% so với hình thức trực tiếp và tỷ lệ hài lòng đạt tối thiểu 90% vào năm 2025.