Vào năm 1925, tại Hà Nội, Trường Mỹ thuật Đông Dương ra đời dưới sự lãnh đạo của họa sĩ người Pháp Victor Tardieu, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam. Đây là nền tảng đào tạo mỹ thuật chính quy đầu tiên tại Việt Nam theo mô hình phương Tây. Trong hơn 20 năm hoạt động, trường đã đào tạo trên 100 sinh viên tốt nghiệp chất lượng cao, nhiều người trong số đó đã trở thành họa sĩ nổi tiếng trên thế giới. Một số cái tên tiêu biểu bao gồm Tô Ngọc Vân, Lê Phổ, Nguyễn Gia Trí, Nguyễn Phan Chánh, Vũ Cao Đàm. Những nghệ sĩ này đã góp phần tạo nên một giai đoạn rực rỡ trong lịch sử phát triển mỹ thuật Việt Nam, khi tinh thần thử nghiệm và sự giao thoa giữa nghệ thuật phương Đông cổ truyền và lối vẽ hàn lâm của Châu Âu đã tạo nên những tác phẩm đặc sắc.

Triển lãm ‘Những gốc rễ không ngừng vươn’ đưa người xem trở lại Thời kỳ Đông Dương (1925-1945), một thời kỳ quan trọng trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam. Tại đây, người xem có thể chiêm ngưỡng các tác phẩm của các danh họa như Mai Trung Thứ, Lê Phổ, Lê Thị Lựu, Vũ Cao Đàm, Trần Văn Cẩn… Mai Trung Thứ, một trong những họa sĩ tiêu biểu của nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam, đã thực hiện nhiều tác phẩm dựa trên các nguyên tác của các danh họa phương Tây. Bức tranh ‘Mona Lisa’ (1974) của ông là một ví dụ điển hình. Đây là bức tranh thứ 3 do Mai Trung Thứ vẽ lại từ nguyên tác của danh họa Leonardo da Vinci.

Tuy là tác phẩm phái sinh, ‘Mona Lisa’ của Mai Trung Thứ lại nổi bật với khả năng chuyển ngữ văn hóa, kết hợp giữa hội họa Đông – Tây, vừa tôn vinh tinh thần Phục Hưng, vừa khẳng định bản sắc Việt Nam. Bức tranh này được thể hiện trên lụa, chất liệu yêu thích của Mai Trung Thứ, với một phong cách đặc trưng Á Đông. Qua tác phẩm này, chúng ta có thể thấy rõ sự giao thoa văn hóa và nghệ thuật giữa phương Đông và phương Tây, tạo nên một phong cách độc đáo và đặc sắc.

Trường Mỹ thuật Đông Dương chính là nơi khai sinh nền hội họa hiện đại Việt Nam, giúp định hình phong cách kết hợp kỹ thuật phương Tây với bản sắc Việt. Các cựu sinh viên của trường đã mở đường cho các thể loại mới như tranh lụa, sơn mài, trở thành phong cách đặc sắc cho mỹ thuật Việt Nam. Hiện nay, trường đã đổi tên và hoạt động dưới tên Đại học Mỹ thuật Việt Nam. Với nhiều thập kỷ hoạt động, trường đã trở thành một trong những cơ sở đào tạo mỹ thuật hàng đầu tại Việt Nam, tiếp tục góp phần phát triển và bảo tồn nền mỹ thuật Việt Nam.

Ngày 1 tháng 8, Bảo tàng Nghệ thuật Quang San đã tổ chức buổi khai mạc chuyên đề “Những gốc rễ không ngừng vươn”, giới thiệu một tác phẩm đặc biệt của danh họa Mai Trung Thứ, lần đầu tiên được trưng bày trước công chúng. Sự kiện này không chỉ thu hút sự chú ý của những người yêu nghệ thuật mà còn đánh dấu một cột mốc quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của mỹ thuật Việt Nam.

Nhà nghiên cứu Ace Lê, một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực nghệ thuật, đã có những đánh giá cao về tác phẩm của Mai Trung Thứ. Theo ông, trong “Tứ kiệt trời Âu”, Mai Trung Thứ được xem là họa sĩ có đóng góp lớn trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa Việt Nam thông qua hội họa. Ông thường lấy cảm hứng từ các tác phẩm nổi tiếng của phương Tây và Việt hóa chúng, tạo nên những tác phẩm mang đậm tính dân tộc.

Mai Trung Thứ là một trong những họa sĩ tiêu biểu của Việt Nam, với sự nghiệp nghệ thuật kéo dài nhiều thập kỷ. Một trong những tác phẩm nổi bật nhất của ông là phiên bản bức Mona Lisa năm 1974, khi ông đã 68 tuổi. Với chất liệu bột màu trên lụa, danh họa đã giữ nguyên tỷ lệ của bản gốc nhưng đã truyền tải tinh thần Việt qua tranh. Nàng Mona Lisa của ông mang đậm nét phụ nữ Việt Nam với chiếc khăn voan xanh trùm đầu, làn da mang màu vàng đậm, cho thấy bản sắc dân tộc được nhấn mạnh. Cảnh phía sau là hoàng hôn trên vịnh Hạ Long, một danh thắng nổi tiếng của Việt Nam.

Theo nhà nghiên cứu Ace Lê, sự thay đổi này trong tác phẩm của Mai Trung Thứ tượng trưng cho người phụ nữ đã trải qua nhiều sự kiện đặc biệt trong cuộc đời. Khi Mai Trung Thứ vẽ người phụ nữ, nó còn là biểu tượng bản sắc Việt Nam mà ông luôn tìm kiếm trong hội họa. Qua tác phẩm này, ông muốn thể hiện sự gắn kết giữa văn hóa Việt Nam và thế giới.

Buổi trưng bày “Những gốc rễ không ngừng vươn” không chỉ có sự tham gia của Mai Trung Thứ mà còn có sự góp mặt của nhiều danh họa khác như Lê Phổ, Lê Thị Lựu, Tô Ngọc Vân, Vũ Cao Đàm…, những người đã có đóng góp lớn trong thời kỳ đầu của mỹ thuật Việt Nam. Sự kiện này mang đến cơ hội chiêm ngưỡng các tác phẩm đặc biệt và góp phần quảng bá văn hóa Việt Nam đương đại đến với công chúng.

Triển lãm mở cửa đón khách từ ngày 1/8, tại Bảo tàng Nghệ thuật Quang San. Sự kiện này hứa hẹn sẽ thu hút sự quan tâm của nhiều người yêu nghệ thuật, cả trong và ngoài nước. Đây là một dịp để mọi người có thể trải nghiệm và tìm hiểu sâu sắc hơn về văn hóa và mỹ thuật Việt Nam.

Trước những nỗ lực bảo tồn và phát huy giá trị của mỹ thuật Việt Nam, nhà nghiên cứu Ace Lê đã nhấn mạnh: “Đây là một nỗ lực đáng quý trong việc giới thiệu và quảng bá văn hóa Việt Nam đến với thế giới. Chúng tôi hy vọng rằng, qua những sự kiện như thế này, công chúng sẽ có thể trải nghiệm và tìm hiểu sâu sắc hơn về văn hóa và mỹ thuật Việt Nam.”

Bảo tàng Nghệ thuật Quang San hy vọng rằng, qua triển lãm “Những gốc rễ không ngừng vươn”, sẽ có thể kết nối được những người yêu nghệ thuật, giúp họ tìm hiểu và thêm yêu mến văn hóa, nghệ thuật của dân tộc.