Một nghiên cứu gần đây của Đại học Edith Cowan (Australia) đã tìm ra một phương pháp đơn giản chỉ kéo dài 10 phút có thể tạo nên bước đột phá trong việc bảo quản sau thu hoạch cho ngành trồng và kinh doanh xoài. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện rằng việc nhúng xoài vào nước có pha ozone trước khi đưa vào kho lạnh có thể kéo dài đáng kể thời gian bảo quản và giảm tỷ lệ hư hỏng.

Phương pháp này, gọi là “ozone hóa trong nước” (aqueous ozonation), đã được chứng minh giúp xoài giữ được độ tươi ngon lên đến 28 ngày, gấp đôi thời gian bảo quản hiện tại, đồng thời giảm 40% tình trạng tổn thương do lạnh. Dưới sự dẫn dắt của Tiến sĩ Mekhala Vithana từ Trường Khoa học của ECU, nghiên cứu đã được thử nghiệm trên giống xoài Kensington Pride – giống xoài phổ biến nhất tại Australia.

Trái xoài được ngâm trong nước ozone trong vòng 10 phút rồi đưa vào kho lạnh ở nhiệt độ 5°C – vốn là mức nhiệt được coi là quá lạnh đối với các loại trái cây nhiệt đới. Thông thường, xoài Kensington Pride chỉ có thể bảo quản trong khoảng hai tuần ở 13°C trước khi bắt đầu chín. Tuy nhiên, với phương pháp ozone hóa, các nhà nghiên cứu có thể bảo quản xoài ở 5°C đến 28 ngày mà tổn thương do lạnh lại giảm rõ rệt so với trái không xử lý.

Kết quả nghiên cứu mở ra hướng đi mới cho bài toán thất thoát thực phẩm trong chuỗi cung ứng xoài, đặc biệt khi nhu cầu tiêu thụ xoài toàn cầu đang gia tăng, đồng nghĩa với lượng rác thải thực phẩm cũng ngày càng lớn. Tại Australia, khoảng 20% sản lượng xoài bị thất thoát sau thu hoạch. Riêng nhóm rau quả đã chiếm khoảng một nửa tổng lượng thực phẩm lãng phí trên toàn quốc.

Bảo quản lạnh là yếu tố then chốt để kéo dài thời gian lưu thông sản phẩm ra thị trường. Nhưng xoài rất nhạy cảm với nhiệt độ thấp và tổn thương do lạnh sẽ gây hại cho vỏ và chất lượng trái, khiến sản phẩm mất giá trị thương mại và góp phần vào tình trạng lãng phí thực phẩm trên diện rộng.

Nghiên cứu cho thấy ozone hóa trong nước là phương pháp bền vững và tiết kiệm, có thể dễ dàng tích hợp vào dây chuyền xử lý hiện tại. Công nghệ này vốn đã được ứng dụng trong tiệt trùng rau quả thương mại và có thể dùng sau các bước xử lý nhiệt theo tiêu chuẩn kiểm dịch hoặc như một bước độc lập sau khi thu hoạch. Thông tin chi tiết về nghiên cứu có thể được tìm thấy tại Đại học Edith Cowan.

Nghị quyết số 57/NQ-TW đã mở ra những cơ hội lớn cho các tổ chức nghiên cứu khoa học tại Việt Nam. Theo Giáo sư, Tiến sĩ Khoa học Nguyễn Đình Đức, nguyên Chủ tịch Hội đồng Trường đại học Công nghệ, Đại học quốc gia, nghị quyết này mang đến bốn cơ hội chính. Thứ nhất, thúc đẩy tái cấu trúc và nâng cao hiệu quả hoạt động nghiên cứu theo hướng gắn kết với thực tiễn và nhu cầu phát triển đất nước. Thứ hai, tạo ra cơ hội hợp tác công-tư và liên kết quốc tế trong chuyển giao công nghệ theo mô hình ‘liên kết ba nhà’: Nhà nước-Nhà khoa học-Doanh nghiệp. Thứ ba, góp phần thúc đẩy chuyển đổi số trong hoạt động nghiên cứu, quản lý và kết nối tri thức. Thứ tư, tạo cú hích nâng cao chất lượng đội ngũ nghiên cứu, xây dựng môi trường học thuật sáng tạo.

Ngay sau khi Nghị quyết ban hành, các tổ chức nghiên cứu đã có những hành động cụ thể để đưa nghị quyết vào cuộc sống. Trường đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội đã có những điều chỉnh quan trọng để phù hợp với xu thế phát triển và đáp ứng yêu cầu thực tiễn, tập trung vào các hướng nghiên cứu có tính ứng dụng cao. Các cơ sở nghiên cứu thuộc các đơn vị nhà nước và khu vực tư nhân đã quan tâm phát triển những sản phẩm, giải pháp có tính thực tiễn và khả năng ứng dụng cao.

Tuy nhiên, nhiều lĩnh vực tiềm năng vẫn chưa được đầu tư nghiên cứu để phát huy lợi thế, tận dụng các cơ hội từ Nghị quyết số 57-NQ/TW. Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đồng Văn Quyền, Phó Viện trưởng Viện Sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, cho rằng Việt Nam có lợi thế lớn về đa dạng sinh học và nguồn vi sinh vật bản địa, nhưng ứng dụng công nghệ vi sinh vào cuộc sống vẫn còn hạn chế.

Để hiện thực hóa các chủ trương, cần tăng cường liên kết ‘Nhà nước-Nhà Khoa học-Doanh nghiệp-Cộng đồng’ trong hoạt động khoa học, công nghệ. Các viện nghiên cứu, trường đại học, trung tâm đổi mới sáng tạo cần trở thành mắt xích quan trọng trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia. Giáo sư, Tiến sĩ Khoa học Nguyễn Đình Đức cho rằng các cơ sở đào tạo, tổ chức nghiên cứu cần xác định rõ vai trò cốt lõi để thật sự trở thành trung tâm sáng tạo, nơi sản sinh tri thức và chuyển hóa tri thức thành công nghệ, thành sản phẩm.

Ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Chủ tịch Điều hành Tập đoàn CMC, đề xuất thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo của Hà Nội, đặt tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, theo mô hình đầu tư công-quản trị tư. Trung tâm này sẽ là đầu mối chiến lược kết nối các nguồn lực R&D, đào tạo nhân lực, chuyển giao công nghệ, hình thành các vườn ươm, tổ chức hoạt động khởi nghiệp, vận hành sàn giao dịch công nghệ và tạo ra không gian mở, thúc đẩy các sản phẩm ‘Make in Vietnam’ từ ý tưởng đến thương mại hóa.

Một số nhà khoa học chỉ ra nguyên nhân khiến đóng góp của khoa học công nghệ đối với phát triển kinh tế xã hội còn hạn chế là các đề tài nghiên cứu được xây dựng với thời gian thực hiện ngắn, không đủ giải quyết các bài toán khoa học-công nghệ mang tính nền tảng hoặc chiến lược; thiếu cơ chế tài trợ trung và dài hạn, khiến các nhóm nghiên cứu khó theo đuổi các hướng đi bền vững, có khả năng tạo ra đột phá công nghệ thật sự; còn thiếu các chương trình chuyển giao hiệu quả.

Công nghệ sinh học đang trở thành một trong những ngành công nghiệp mũi nhọn và có tiềm năng lớn để giúp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh trên bản đồ công nghệ thế giới. Với nguồn lực sẵn có và chiến lược đầu tư đúng đắn, Việt Nam hoàn toàn có thể khẳng định vị thế và vươn tầm thế giới trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, để triển khai công nghệ sinh học vào thực tiễn, cần có một lộ trình bài bản và cụ thể.

Quá trình triển khai công nghệ sinh học vào thực tiễn đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng, bắt đầu từ việc khảo sát thị trường để xác định nhu cầu và tiềm năng phát triển. Tiếp theo là việc nhập khẩu công nghệ từ các quốc gia tiên tiến để có thể bắt kịp với xu hướng phát triển của ngành công nghiệp này. Ngoài ra, việc đào tạo chuyên môn cho đội ngũ nhân lực trong lĩnh vực công nghệ sinh học cũng là một yếu tố quan trọng, giúp họ có thể nắm bắt và vận hành các công nghệ mới một cách hiệu quả. Cuối cùng, việc nội địa hóa sản phẩm cũng cần được chú trọng để các sản phẩm công nghệ sinh học có thể được sản xuất trong nước, giảm thiểu sự phụ thuộc vào nhập khẩu và nâng cao giá trị gia tăng cho nền kinh tế.

Một trong những ví dụ cụ thể về tiềm năng của công nghệ sinh học tại Việt Nam là thị trường ứng dụng exosome trong ngành làm đẹp. Exosome là một loại vesicle nhỏ được tiết ra từ các tế bào sống, có chứa các yếu tố tín hiệu quan trọng giúp điều chỉnh hoạt động của tế bào. Với sự phát triển của công nghệ sinh học, exosome đã được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực, bao gồm cả làm đẹp. Nếu được hỗ trợ về cơ chế và đầu tư, thị trường ứng dụng exosome trong ngành làm đẹp tại Việt Nam có thể đạt giá trị 8,5 tỷ USD vào năm 2030.

Ứng dụng công nghệ sinh học trong chế biến và sản xuất các sản phẩm có giá trị gia tăng cao đã trở nên phổ biến và thiết thực, phù hợp với nhu cầu của cuộc sống. Công nghệ sinh học giúp nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh của các nguồn nguyên liệu sẵn có, rẻ tiền trong nước. Đồng thời, việc phát triển công nghệ sinh học cũng tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người lao động, góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Để phát triển công nghệ sinh học, cần tập trung đầu tư đúng hướng để khai thác tối đa các tiềm năng. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các nhà khoa học, nhóm nghiên cứu và doanh nghiệp. Việc đẩy mạnh triển khai nhiều giải pháp kết nối các bên liên quan sẽ giúp tạo ra một hệ sinh thái hỗ trợ cho sự phát triển của công nghệ sinh học. Công nghệ sinh học chỉ có thể bứt phá khi có sự đồng hành của cả hệ sinh thái – từ chính sách, tài chính đến nguồn nhân lực và thị trường.

Một nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra rằng những con chuột mang thai tiếp xúc với thành phần cơ bản của hầu hết các loại nước vape có thể sinh ra những chú chuột con với hộp sọ nhỏ hơn và hẹp hơn. Phát hiện này gây ra nhiều lo ngại, đặc biệt là khi ‘vapor’ trong thí nghiệm này không chứa bất kỳ hóa chất nào khác ngoài chất mang, không bao gồm cả nicotine. Điều này cho thấy ngay cả vape không chứa nicotine cũng có thể không an toàn, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai.

Nghiên cứu, do nhà giải phẫu James Cray từ Trường Cao đẳng Y tế Đại học Tiểu bang Ohio dẫn đầu, nhằm mục đích xác định cơ sở cho các tác động của chất mang lên cơ thể. Điều này cho phép các nhà nghiên cứu trong tương lai có thể thêm các thành phần khác của nước vape, như nicotine, vào chất mang này và xác định được tác động của từng chất.

Các nhà nghiên cứu đã chuẩn bị hai công thức cơ bản của nước vape plain từ propylene glycol và glycerol. Một công thức chứa hỗn hợp 50/50 của propylene glycol và glycerol, trong khi công thức khác có tỷ lệ 30/70. Những con chuột mang thai đã được tiếp xúc với vape hits của một trong hai công thức hoặc không khí tươi như một biện pháp kiểm soát, với tỷ lệ một lần mỗi phút trong bốn giờ mỗi ngày, trong suốt thai kỳ khoảng 20 tuần của chúng. Kết quả là 21 lứa và 140 chuột con.

Sau 14 ngày sinh, chuột con đã được giết chết, hộp sọ của chúng được đo chi tiết và quét để tái tạo 3D. Mặc dù nhóm nghiên cứu đã mong đợi công thức 30/70 sẽ có ít tác động tiêu cực đến sự phát triển hộp sọ và khuôn mặt hơn công thức 50/50, nhưng kết quả lại hoàn toàn ngược lại. So với các nhóm khác, chuột con của những con chuột mẹ tiếp xúc với chất lỏng 30/70 trong khi mang thai có hộp sọ và khuôn mặt nhỏ hơn đáng kể, đo cả về chiều rộng và chiều dài, và mũi ngắn hơn.

Nhóm tiếp xúc với hỗn hợp 30/70 cũng có trọng lượng cơ thể thấp hơn đáng kể so với các nhóm khác, mặc dù vẫn trong phạm vi bình thường đối với chuột ở độ tuổi này.

Việc xác định tác động sức khỏe của vape rất phức tạp. Vì lý do đạo đức, không thể thực hiện loại thử nghiệm này trực tiếp trên người; các thí nghiệm trên mô hình động vật được coi là đạo đức và tiết kiệm thời gian hơn, nhưng kết quả của chúng không phải lúc nào cũng có thể ngoại suy ra sức khỏe con người.

Ngoài ra, sự thiếu hụt quy định thị trường có nghĩa là nội dung của mỗi vape có thể thay đổi rộng rãi. Việc cách ly các tác động của từng thành phần có thể giúp người dân đưa ra quyết định sáng suốt hơn khi mua vape. Điều này đặc biệt quan trọng khi vape đã được chứng minh, trong một số trường hợp, có một số lợi ích y tế, như giúp người dân cai thuốc lá.

Đối với hiện tại, việc cách ly từng biến số là cách duy nhất để bắt đầu nhìn thấy qua khói mù. ‘Đây là một nghiên cứu nhỏ nói về khả năng vape không chứa nicotine không an toàn’, Cray nói. ‘Và đó là một dấu hiệu cho thấy chúng ta có lẽ nên nghiên cứu các sản phẩm không chứa nicotine cũng như nghiên cứu các sản phẩm có chứa nicotine’.

Nghiên cứu này đã được công bố trên tạp chí PLOS One.

Nhiều phụ huynh hiện nay đang lo lắng về thói quen của con mình khi không thích dọn dẹp và thường để giường ngủ bừa bộn. Tuy nhiên, các nghiên cứu tâm lý gần đây đã chỉ ra rằng sự bừa bộn có thể có tác động tích cực đến sự sáng tạo của trẻ. Một nghiên cứu được thực hiện bởi nhà tâm lý học Vohs vào năm 2023 đã chỉ ra rằng những người ở trong môi trường bừa bộn có khả năng sáng tạo cao hơn 30% so với những người ở trong môi trường gọn gàng.

Cụ thể, nghiên cứu này đã yêu cầu 48 người tham gia liệt kê những công dụng sáng tạo của quả bóng bàn trong một căn phòng ‘gọn gàng’ hoặc ‘bừa bộn’. Kết quả cho thấy số lượng và chất lượng ý tưởng sáng tạo do nhóm phòng bừa bộn đề xuất cao hơn đáng kể. Ngoài ra, một nghiên cứu mở rộng khác cũng chỉ ra rằng những người có giường bừa bộn đánh giá khả năng sáng tạo của mình cao hơn 50% so với những người có giường gọn gàng. Điều này cho thấy rằng môi trường hỗn loạn có thể trực tiếp thúc đẩy tư duy phân kỳ, cho phép mọi người thoát khỏi khuôn khổ trong thời gian ngắn và có khả năng liên tưởng tự do.

Về cơ bản, một môi trường hỗn loạn truyền đi các tín hiệu ‘ngẫu nhiên’, và các tín hiệu ngẫu nhiên trong một môi trường hỗn loạn kích thích mạng lưới tư duy của con người. Ví dụ, kích thích tư duy sáng tạo, tư duy số không,… Tư duy từ con số không bắt nguồn từ khái niệm lập ngân sách từ con số không vào những năm 1970. Nó đề cập đến một cách suy nghĩ xem xét lại các vấn đề từ đầu bằng cách thoát khỏi khuôn khổ và kinh nghiệm hiện có.

Cách suy nghĩ này ủng hộ việc gạt bỏ dữ liệu lịch sử và khuôn khổ hiện có và tái cấu trúc bản chất của thông tin hiện có. Mục đích của chế độ tư duy này là tìm kiếm sự đổi mới. Ba đặc điểm của nó là thiết lập lại từ đầu, định hướng mục tiêu và đột phá sáng tạo. Một môi trường hỗn loạn về cơ bản là một sự thiết lập lại, khiến các quy tắc và môi trường có trật tự trở nên ngẫu nhiên, cho phép mọi người tìm ra các giải pháp mới trong sự hỗn loạn.

Con đường cơ bản của sự sáng tạo do sự hỗn loạn mang lại là môi trường định hình lại các mô hình nhận thức thông qua tính dẻo của não. Rối loạn làm suy yếu cảm giác kiểm soát và kích hoạt mạng lưới chế độ mặc định/ACC của vỏ não vành trước DMN, do đó thúc đẩy các mối liên kết không liên quan từ xa và giải phóng tư duy khác biệt và sáng tạo của mọi người.

Tuy nhiên, mọi thứ đều quá mức, và trong khi sự hỗn loạn phá vỡ sự cân bằng mang đến những ý tưởng tuyệt vời, nó cũng đi kèm với một số ‘rủi ro’ nhất định. Ví dụ, một loạt hiệu ứng cửa sổ vỡ xuất hiện trong tâm lý học. Khi con người ở trong môi trường hỗn loạn trong thời gian dài, chức năng thùy trước trán của họ sẽ bị ức chế.

Ngoài ra, môi trường lộn xộn sẽ làm tăng quá tải cảm giác ở một mức độ nhất định, làm tăng mức cortisol của một người, ức chế trạng thái thư giãn cần thiết cho tư duy sáng tạo và không có lợi cho tư duy phân kỳ. Tóm lại, sự bừa bộn trong phòng sẽ có tác động đa chiều đến con người, vừa có lợi vừa có hại.

Chúng ta cũng nên có thái độ biện chứng khi xem xét kết luận, bởi vì không bao giờ có một câu trả lời chuẩn mực cho việc làm thế nào để đạt được sự sáng tạo. nghiên cứu tâm lý 2023 và các tài liệu liên quan cũng đã được công bố rộng rãi trên trang web của Thư viện Y học Quốc gia và các tạp chí khoa học uy tín khác.