Mặt trăng, vệ tinh tự nhiên của Trái đất, từ lâu đã ẩn chứa nhiều bí ẩn về cấu trúc và sự hình thành. Một nghiên cứu mới đây đã làm sáng tỏ hơn về những khác biệt đáng kể giữa hai bán cầu của Mặt trăng.

Nghiên cứu toàn diện về trường hấp dẫn của Mặt trăng, sử dụng dữ liệu từ hai tàu vũ trụ của NASA, đã tiết lộ những manh mối quan trọng giúp giải thích sự khác biệt về diện mạo giữa hai bán cầu của Mặt trăng.

Các phát hiện từ sứ mệnh GRAIL của NASA cho thấy phần sâu bên trong của Mặt trăng có cấu trúc không đối xứng. Điều này có thể là kết quả của các hoạt động núi lửa mãnh liệt từng xảy ra ở mặt hướng về Trái đất cách đây hàng tỷ năm, góp phần định hình bề mặt khu vực này.

Mặt gần của Mặt Trăng (bên trái) và mặt xa của Mặt Trăng (bên phải)

Lực hấp dẫn của Trái đất đã gây ra hiện tượng “biến dạng thủy triều” đối với Mặt trăng, dẫn đến sự khác biệt về hình dạng giữa hai bán cầu. Bán cầu gần Trái đất bị uốn cong hơn so với bán cầu xa trong quỹ đạo hình elip quanh Trái đất.

Sự khác biệt này cho thấy lớp phủ của Mặt trăng, tầng địa chất nằm giữa vỏ và lõi, có sự khác biệt đáng kể giữa hai bán cầu. Nghiên cứu này đã được công bố trên tạp chí Nature.

Các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng bán cầu gần Trái đất có nhiệt độ cao hơn và hoạt động địa chất mạnh mẽ hơn so với bán cầu xa. Sự tương phản này thể hiện rõ qua đặc điểm bề mặt: mặt gần Trái đất có nhiều đồng bằng lớn hình thành từ dung nham nguội và đông cứng, trong khi mặt xa lại có địa hình gồ ghề với rất ít vùng bằng phẳng.

Nhiệt độ cao hơn ở bán cầu gần được cho là do quá trình phân rã phóng xạ của các nguyên tố như thorium và titanium, tập trung ở mặt gần. Sự chênh lệch nhiệt độ này có thể đã góp phần vào sự khác biệt về hoạt động địa chất giữa hai bán cầu.

Với đường kính khoảng 3.475 km, Mặt trăng có cấu trúc gồm 3 lớp chính: lớp vỏ, lớp phủ và lớp lõi. Lớp phủ Mặt trăng chiếm tới 80% khối lượng và thể tích của vệ tinh này.

Nghiên cứu này không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cấu trúc và sự hình thành của Mặt trăng mà còn cung cấp những thông tin quý giá về tiến hóa của các vệ tinh tự nhiên trong hệ Mặt trời.

Một nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Current Biology đã khám phá khả năng “gõ trống” lên thân cây của tinh tinh, cho thấy chúng tạo ra âm thanh với nhịp điệu đều đặn. Điều này gợi ý rằng việc sử dụng nhịp điệu trong giao tiếp có thể đã xuất hiện từ hàng triệu năm trước, từ thời tổ tiên chung của loài người và tinh tinh.

Khả năng cảm nhận nhịp điệu của tổ tiên loài người

Qua phân tích 371 trường hợp tinh tinh gõ vào thân cây, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng các âm thanh tạo ra có một mô hình nhịp điệu rõ ràng. Điều này củng cố giả thuyết rằng nhịp điệu đóng vai trò quan trọng trong giao tiếp của loài tinh tinh.

Tinh tinh gõ trống để giao tiếp

Bà Catherine Hobaiter, đồng tác giả nghiên cứu, cho biết rằng khả năng tạo ra nhịp điệu và sử dụng nó trong đời sống xã hội dường như đã tồn tại từ trước khi con người xuất hiện. Hành vi gõ vào thân cây của tinh tinh là một hình thức giao tiếp tầm xa, giúp chúng báo hiệu vị trí hoặc hướng di chuyển cho những con tinh tinh khác.

Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng tinh tinh rất chọn lọc trong việc đập vào loại rễ nào để tạo ra âm thanh lan truyền tốt qua khu rừng rậm rạp. Ngoài ra, tinh tinh ở các khu vực khác nhau của châu Phi có kiểu gõ trống rất khác nhau, cho thấy sự đa dạng trong cách giao tiếp của chúng.

Tinh tinh ở Tây Phi có nhịp gõ đều đặn như tiếng tích tắc của đồng hồ, trong khi tinh tinh ở Đông Phi lại xen kẽ giữa các khoảng ngắt dài và ngắn, tạo nên nhịp điệu lắc lư giống như phong cách swing trong âm nhạc. Sự khác biệt này có thể liên quan đến đặc điểm xã hội của từng nhóm tinh tinh.

Nghiên cứu này không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về hành vi của tinh tinh mà còn cung cấp những góc nhìn thú vị về khả năng cảm nhận nhịp điệu của tổ tiên chung cuối cùng giữa người và tinh tinh, loài sinh vật đã tồn tại cách đây khoảng 6 triệu năm.