Trong một xã hội tiêu dùng hiện đại, nơi mà việc mua sắm đã trở thành một phần không thể thiếu của cuộc sống hàng ngày, một bộ phận người trẻ đang dẫn đầu một xu hướng sống mới: Không tìm kiếm sự thỏa mãn qua việc sở hữu nhiều hơn, mà thay vào đó là sống một cách có ý thức và tỉnh táo hơn. Thế hệ trẻ, vốn trước đây bị gắn mác là những người “chi tiêu bốc đồng” hoặc “nghiện mua sắm trực tuyến”, đang chuyển biến theo hướng ngược lại.

Họ đang từ bỏ việc sử dụng mua sắm như một phương tiện để khỏa lấp cảm xúc, và thay vào đó lựa chọn sống một cách tỉnh táo và có chủ đích. Trên các diễn đàn và cộng đồng trực tuyến về tài chính cá nhân, nhiều người trẻ đang chia sẻ về quan điểm sống tỉnh táo về tài chính và những lựa chọn tiêu dùng thông minh của mình. Việc hạn chế mua quần áo mới, sắp xếp lại tủ đồ, hủy thẻ tín dụng, hoặc thiết lập giới hạn chi tiêu hàng tháng là một số chiến lược mà họ áp dụng. Đây không chỉ là một phong trào nhất thời, mà là một cách tiếp cận cuộc sống đang lan tỏa mạnh mẽ trong giới trẻ trên toàn thế giới.

Người trẻ ngày nay đang lựa chọn tiêu dùng một cách có chọn lọc và tỉnh táo, nhưng không cực đoan. Họ sẵn sàng chi tiền cho những khóa học hoặc sản phẩm chất lượng cao, nhưng lại cân nhắc kỹ lưỡng trước khi mua những món hàng giảm giá. Sự thay đổi trong tâm thế chi tiêu của người trẻ thể hiện ở chỗ họ không còn mua sắm để đáp ứng nhu cầu “thuộc về” hoặc để “theo kịp” với xã hội, mà là để nâng cao chất lượng cuộc sống của bản thân mình.

Hiện tại, hành vi tiêu dùng của người trẻ đang ngày càng gắn liền với trí tuệ cảm xúc và khả năng tự kiểm soát. Họ đang học cách theo dõi chi tiêu của mình, tự đặt ra thử thách tài chính, và phân chia thu nhập thành các mục tiêu tài chính cụ thể. Một làn sóng thay đổi đang diễn ra một cách âm thầm nhưng có sức ảnh hưởng lớn. Người trẻ đang lặng lẽ tạo ra một cuộc cách mạng về tài chính cá nhân, bắt đầu từ việc từ chối mua sắm không cần thiết.

Cuộc sống của người trẻ không còn được đo lường bằng số lượng đơn hàng trong tháng hoặc số lần check-in tại những quán cà phê đắt đỏ. Họ đã nhận ra rằng “không tiêu dùng không có nghĩa là không sống”, mà là sống một cách có chọn lọc và ý thức hơn. Trong một thế giới đầy rẫy khuyến mãi và cám dỗ, người trẻ đang chọn cách sống tỉnh táo trước mọi cám dỗ, và sự tỉnh táo này đang mang lại cho họ một cảm giác tự do thực sự.

Thu nhập có hạn và nhiều khoản phải chi là tình cảnh chung của nhiều người. Câu nói “Cái khó bó cái khôn” là một ví dụ điển hình cho tình huống này. Câu nói này muốn nói rằng, do tài chính eo hẹp, nên một số việc dù biết là nên làm nhưng vẫn không thể thực hiện.

Câu chuyện của một cặp vợ chồng dưới đây là một ví dụ điển hình. Thu nhập thấp, lại có nhiều khoản cố định phải chi, nên bao dự định và mong muốn đều chỉ có thể gói gọn trong một hơi thở dài. Người vợ trong bài tâm sự cho biết, bản thân đang làm việc trong lĩnh vực kế toán, với mức lương 9 triệu/tháng. Chồng cô cũng đóng góp 15 triệu tiền lương, vậy là mỗi tháng gia đình họ có 24 triệu để trang trải chi tiêu. Hiện tại, họ mới có một con nhỏ 3 tuổi.

Tuy nhiên, người vợ không thích công việc hiện tại và muốn chuyển sang ngành khác, cụ thể là nhân viên kinh doanh với lương cơ bản 7 triệu/tháng. Nhưng vì mỗi tháng cần lương cố định nên cô cứ chần chừ và bỏ lỡ nhiều cơ hội. Hiện tại, gia đình cô còn đang nợ 200 triệu nữa. Mỗi tháng cố gắng lắm thì vẫn tiêu hết gần 20 triệu, thực sự là không tiết kiệm hơn được.

Nhiều khi, cô thấy bế tắc quá và mong mọi người cho lời khuyên. Trong phần bình luận của bài đăng, phần lớn mọi người đều đồng tình khuyên cô vợ này không nên chuyển ngành, bởi nợ 200 triệu, mỗi tháng chi gần 20 triệu mà giờ hụt mất một nguồn thu nhập, chắc chắn gia đình sẽ rất khó xoay sở.

Một người khuyên: “Tình hình thế này thì có chán vẫn phải làm tiếp thôi mom ạ. Hoặc là vừa làm kế toán, vừa kiếm thêm việc ngoài giờ buổi tối mà làm, cũng có đồng ra đồng vào mà vất vả chút thôi vì con mới có 3 tuổi, tối chắc vẫn bám bố mẹ nhiều”. Một người khác chia sẻ: “Nếu nhảy sang công việc khác thì lương về tay ít nhất cũng phải hơn lương bây giờ, mới nên nhảy chứ. Nhân viên kinh doanh lương cơ bản 7 triệu nhưng chưa có kinh nghiệm thì cứ xác định 3-4 tháng đầu không được 7 triệu đâu, có khi còn chẳng được đồng nào nếu không đủ KPI cơ bản ấy…”.

Một người khác đồng tình: “Cố trả cho xong món nợ 200 triệu kia rồi tính tiếp mom ạ, chứ còn nợ mà tình hình thế này, chuyển việc thì cũng hơi nguy hiểm đấy”.

Làm sao thoát cảnh thu nhập eo hẹp? Thu nhập eo hẹp là tình cảnh của không ít cặp vợ chồng ở thời điểm hiện tại, dù công việc của cả 2 có là gì đi chăng nữa. Vượt qua được thế khó này là thách thức không nhỏ, đòi hỏi sự kiên trì tới từ cả 2 phía.

1 – Phân tích, tối ưu hóa chi tiêu: Trước khi nghĩ đến việc tăng thu nhập, điều quan trọng đầu tiên là phải rà soát và tối ưu hóa toàn bộ chi tiêu hiện tại của gia đình. Vợ chồng nên cùng nhau bàn bạc, lập một bảng chi tiêu chi tiết các khoản cố định (tiền thuê nhà, điện nước, internet, học phí con cái,…) và các khoản biến đổi (ăn uống, đi lại, giải trí, mua sắm).

2 – Tối ưu hóa công việc hiện tại và tìm kiếm cơ hội thăng tiến: Trước khi nghĩ đến việc tìm thêm việc khác, hãy tận dụng tối đa tiềm năng tại nơi làm việc hiện tại. Chúng ta cần tự làm nổi bật bản thân bằng cách làm việc hiệu quả hơn, chủ động nhận thêm trách nhiệm, đề xuất các ý tưởng cải tiến và luôn cố gắng hoàn thành công việc xuất sắc.

3 – Xây dựng thương hiệu cá nhân, mở rộng mối quan hệ: Bạn có thể xây dựng thương hiệu cá nhân bằng cách chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm của mình trên các nền tảng mạng xã hội, blog cá nhân hoặc các hội nhóm chuyên môn đúng với lĩnh vực bạn đang theo đuổi. Khi được biết đến như một chuyên gia, các cơ hội hợp tác, cơ hội việc làm, cơ hội tăng thu nhập sẽ rộng mở hơn rất nhiều.