Thanh tra Chính phủ sẽ thực hiện thanh tra chuyên đề đối với Dự án đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến Cát Linh – Hà Đông, cùng với 7 dự án khác tại Bộ Xây dựng. Đây là một phần trong kế hoạch thanh tra năm 2023 của Thanh tra Chính phủ, nhằm đánh giá tình hình thực hiện và những khó khăn, vướng mắc của các công trình, dự án có chậm tiến độ, tồn đọng kéo dài, hiệu quả thấp, và nguy cơ gây thất thoát, lãng phí.

Cụ thể, 8 dự án thuộc Bộ Xây dựng và các đơn vị liên quan sẽ được thanh tra, bao gồm: Dự án đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến Cát Linh – Hà Đông; Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Đồng Tháp – Cần Thơ – Bạc Liêu; Dự án thành phần Cao Bồ – Mai Mai – Nam Định – thuộc dự án nâng cấp, mở rộng quốc lộ 1A; Dự án đường bộ cao tốc Châu Đốc – Cần Thơ – Sóc Trăng; Dự án nâng cấp, mở rộng quốc lộ 1A, đoạn từ Quảng Ninh – Lạng Sơn; Dự án đầu tư xây dựng cầu Việt Cường, quốc lộ 1A, tỉnh Hưng Yên; Dự án đầu tư xây dựng hạ tầng khu hành chính – kinh tế Thái Bình; Dự án đầu tư xây dựng cầu Thái Hà vượt sông Hồng, tỉnh Thái Bình.

Trước đó, vào năm 2020, một đoàn thanh tra của Chính phủ cũng đã tiến hành thanh tra toàn diện Dự án đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến Cát Linh – Hà Đông và một số dự án khác. Sau thanh tra, đoàn đã phát hiện một số vấn đề bất cập, như việc tính toán giá thành không đúng các định mức của nhà nước; các hợp đồng EPC không hợp lý về phân bổ các gói thầu; các phần mềm của hệ thống thông tin giám sát có điểm kết nối mạng không hoạt động. Kết quả thanh tra còn cho thấy việc giao thầu của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam cho đơn vị nhà thầu không qua đấu thầu; chậm thanh toán các phần mềm thông tin giám sát dẫn đến tình trạng nợ nần thắt gút nhiều năm.

Dự án đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông có tổng mức đầu tư hơn 18.000 tỷ đồng, trải dài 13,5km từ Cát Linh (Đống Đa) tới Hà Đông (Hà Đông) với 20 ga. Chuyến tàu có thể chạy với tần suất 2-3 phút/lượt, mỗi chuyến chở 2.600 hành khách; tốc độ tối đa 90km/h. Năm 2021, sau nhiều năm chậm tiến độ, đoạn đường sắt này đã được vận hành thử nghiệm cẩu bóc nghiệm thu. Các đoàn tàu của Tuyến đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông được sử dụng máy móc Siemens cung cấp hoàn toàn là mẫu INOX/ATOZ 4 cửa.

Theo Bộ Giao thông vận tải, tuyến đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông hiện đã hoàn thành cơ bản các hạng mục chính, đang tích cực tập trung hoàn thành nốt những phần việc cuối cùng theo yêu cầu của chủ tịch UBND thành phố Hà Nội đề. Trong đó các công việc đang triển khai theo tiến độ với một số gói gần hoàn thành các hạng mục liên quan như bóc dỡ thảm”, hoàn thiện nội thất nhà ga. Cùng với đó, nhiều hạng mục thử nghiệm dự án đã được các ban chuyên môn tiến hành thực hiện. Đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông dự kiến vào vận hành chính thức vào trong Quý I năm 2024.

Thanh tra Chính phủ vừa công bố kế hoạch thanh tra chuyên đề đối với các công trình, dự án gặp khó khăn, vướng mắc, chậm tiến độ, tồn đọng kéo dài, hiệu quả thấp và có nguy cơ gây thất thoát, lãng phí. Đây là đợt thanh tra diện rộng, tập trung vào các dự án tại các bộ, ngành và địa phương.

Thành phố Hồ Chí Minh là địa phương có số lượng dự án bị thanh tra nhiều nhất với tổng cộng 114 dự án. Trong đó, 20 dự án do Thanh tra Chính phủ trực tiếp thanh tra và 94 dự án do chính quyền địa phương thực hiện thanh tra. Danh sách các dự án bị thanh tra tại thành phố Hồ Chí Minh bao gồm nhiều dự án chậm triển khai, vướng mắc về pháp lý kéo dài hoặc có khiếu kiện liên quan đến thủ tục đất đai.

Cụ thể, trong 20 dự án do Thanh tra Chính phủ trực tiếp thanh tra, có nhiều dự án thuộc các chủ đầu tư lớn và quen thuộc trên thị trường như Công ty Đại Quang Minh, Công ty Investco, Công ty Phát Đạt, Công ty Hưng Lộc Phát, Công ty DIC, Công ty Phát triển Công nghiệp Tân Thuận, Công ty Cổ phần Đầu tư Phú Mỹ… Đây là những chủ đầu tư có nhiều kinh nghiệm và đã thực hiện nhiều dự án lớn trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.

Đợt thanh tra này sẽ bắt đầu trong tháng 7 và yêu cầu hoàn thành kết luận trước ngày 25/9 đối với Thanh tra Chính phủ và trước ngày 15/9 đối với cấp địa phương. Kết quả tổng hợp sẽ được báo cáo lên Thủ tướng vào đầu tháng 10/2025.

Mục tiêu của đợt thanh tra này là làm rõ nguyên nhân chậm trễ, sai phạm nếu có và kiến nghị các giải pháp khắc phục để đưa các dự án nhanh chóng đi vào thực tế, tránh lãng phí tài nguyên và đất đai. Qua đó, giúp các dự án được triển khai đúng tiến độ, đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn đầu tư và giảm thiểu rủi ro cho các bên liên quan.

Như vậy, đợt thanh tra này là một bước quan trọng trong việc đánh giá và xử lý các dự án chậm tiến độ, tồn đọng kéo dài tại thành phố Hồ Chí Minh và các địa phương khác. Kết quả của đợt thanh tra sẽ giúp các cơ quan quản lý nhà nước có cơ sở để xem xét, xử lý và đưa ra các giải pháp phù hợp nhằm giải quyết các vướng mắc và thúc đẩy các dự án đi vào thực tế.