Nguy cơ tiềm ẩn từ thực phẩm không an toàn vẫn là một vấn đề đáng lo ngại tại tỉnh Thanh Hóa. Trong 6 tháng đầu năm 2025, tỉnh đã ghi nhận 2 vụ ngộ độc thực phẩm với 56 người mắc, trong đó có 2 người tử vong tại bản Co Cài, xã Trung Lý. Theo các chuyên gia y tế, mỗi loại thực phẩm đều có quy định riêng về ngưỡng an toàn và việc sử dụng thực phẩm không an toàn có thể gây ra các phản ứng tức thời như ngộ độc thực phẩm cấp tính, rối loạn tiêu hóa, buồn nôn, nôn, tiêu chảy…

Về lâu dài, việc tiếp xúc với các chất độc hại trong thực phẩm có thể gây rối loạn hoạt động của tế bào, ảnh hưởng nghiêm trọng đối với sức khỏe, phát sinh các bệnh như ung thư, suy gan, suy thận, ảnh hưởng đến hệ sinh sản… Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã xác định nhiều yếu tố trong chế độ dinh dưỡng và độc tố có liên quan đến nguy cơ ung thư, gồm: Chất bảo quản, phụ gia, tạo màu, tạo mùi bị lạm dụng có thể gây ung thư gan, dạ dày, đại tràng. Chất dioxin, aflatoxin, nitrosamine trong thực phẩm nhiễm nấm mốc hoặc chế biến không an toàn cũng có nguy cơ gây ung thư. Tích tụ kim loại nặng như chì, thủy ngân, cadimi có thể gây ảnh hưởng đến thận, gan và thậm chí là hệ thần kinh.

Mặc dù công tác đảm bảo an toàn thực phẩm (ATTP) đã được cấp ủy Đảng, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể quan tâm, nhiều địa phương đã hình thành và phát triển được các vùng sản xuất rau an toàn, một số doanh nghiệp đầu tư công nghệ vào canh tác, sản xuất rau, quả an toàn, nhưng vẫn còn nhiều bất cập trong quản lý. Trên địa bàn tỉnh vẫn còn tình trạng sản xuất, kinh doanh thực phẩm kém chất lượng, hết hạn sử dụng, thực phẩm không rõ nguồn gốc, sử dụng phụ gia, chất bảo quản thực phẩm ngoài danh mục cho phép.

Trong thời gian qua, Sở Y tế, Sở Nông nghiệp và Môi trường, Sở Công Thương đã kiểm tra và cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện ATTP cho 229 cơ sở; tiếp nhận và đăng tải theo quy định 142 bản tự công bố sản phẩm thực phẩm. Toàn tỉnh đã thành lập 975 đoàn kiểm tra liên ngành, chuyên ngành, tổ chức kiểm tra 24.080 cơ sở, trong đó 23.712 cơ sở đạt yêu cầu (chiếm 98,5%), phát hiện 368 cơ sở vi phạm (chiếm 1,5%); phạt tiền 276 cơ sở (chiếm 75% cơ sở vi phạm) với số tiền 1.074,5 triệu đồng; tịch thu, buộc tiêu hủy hơn 600 sản phẩm hàng hóa là bánh kẹo, thực phẩm đông lạnh không rõ nguồn gốc xuất xứ, 4.000kg da trâu bò bốc mùi, biến chất trị giá hơn 300 triệu đồng và nhiều sản phẩm hàng hóa là thực phẩm giả khác.

Để bảo đảm ATTP, bên cạnh sự vào cuộc của cơ quan quản lý nhà nước, chính quyền các địa phương, rất cần sự chủ động, tích cực từ phía người dân. Người tiêu dùng phải nâng cao nhận thức, hiểu biết, tự bảo vệ mình trước các loại thực phẩm “bẩn” bằng việc lựa chọn sử dụng sản phẩm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, được chứng nhận an toàn; tránh dùng thực phẩm quá hạn, không nhãn mác, không rõ thành phần, để góp phần bảo vệ sức khỏe bản thân, gia đình và cộng đồng, ngăn ngừa những hệ lụy đáng tiếc có thể xảy ra.

Cá là một phần không thể thiếu trong chế độ ăn uống hàng ngày của nhiều người, không chỉ bởi hương vị đa dạng mà còn bởi giá trị dinh dưỡng cao. Tuy nhiên, không phải tất cả các loại cá đều mang lại lợi ích cho sức khỏe. Một số loại cá phổ biến và có giá thành hợp lý trên thị trường hiện nay có thể tiềm ẩn nguy cơ gây ung thư nếu tiêu thụ thường xuyên.

Các loại cá lớn như cá ngừ đại dương, cá mập, cá kiếm hay cá thu vua thường chứa lượng thủy ngân cao do tích tụ từ môi trường biển. Thủy ngân là một kim loại nặng độc hại, có thể gây ảnh hưởng xấu đến hệ thần kinh, gan, thận và đặc biệt nguy hiểm với phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ. Các nghiên cứu cũng đã chỉ ra mối liên hệ giữa việc tiêu thụ thực phẩm chứa thủy ngân và nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cũng như các rối loạn chuyển hóa.

Cá biển đông lạnh là một loại thực phẩm phổ biến trên thị trường, nhưng nếu không được bảo quản đúng cách, chúng có thể biến chất và sản sinh độc tố. Quá trình đông lạnh và rã đông không đúng cách có thể làm các acid béo không bão hòa trong cá bị oxy hóa, dẫn đến mùi và vị không mong muốn. Việc tiêu thụ cá biển đông lạnh không đảm bảo an toàn có thể dẫn đến nguy cơ ung thư.

Cá muối và cá khô, mặc dù tiện lợi và có giá thành hợp lý, nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ gây ung thư do chứa nhiều chất bảo quản và có thể bị nhiễm nấm mốc. Quá trình chế biến và bảo quản không đúng cách có thể dẫn đến sự hình thành các hợp chất gây ung thư.

Để đảm bảo an toàn sức khỏe, người tiêu dùng cần lưu ý khi lựa chọn và sử dụng cá. Ưu tiên chọn cá tươi có nguồn gốc rõ ràng, tránh mua cá đã rã đông nhiều lần hoặc cá đông lạnh không có bao bì. Hạn chế sử dụng cá muối và cá khô, và chỉ ăn với lượng vừa đủ. Đối với cá biển lớn, nên hạn chế ăn không quá 1-2 lần mỗi tháng. Ưu tiên chọn cá có kích thước nhỏ, giàu omega-3 và ít kim loại nặng.

Khi chế biến cá, nên sử dụng phương pháp hấp, luộc hoặc áp chảo nhẹ để giảm thiểu sự hình thành độc tố. Người tiêu dùng cần phải thông minh và có kiến thức khi lựa chọn và sử dụng cá để đảm bảo an toàn sức khỏe cho bản thân và gia đình.