Chính sách thuế đối với đất đai đang là một vấn đề nóng tại Việt Nam, khi mà thị trường bất động sản đang trong giai đoạn phát triển nhanh chóng nhưng vẫn còn nhiều bất ổn. Mới đây, Bộ Tài chính đã quyết định rút lại đề xuất áp thuế thu nhập cá nhân 20% trên phần thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, và thay vào đó giữ nguyên mức thuế 2% như hiện hành. Quyết định này đã nhận được sự ủng hộ rộng rãi từ công chúng, vì nó giúp tránh được những cú sốc chính sách và đảm bảo sự ổn định cho thị trường bất động sản.

Thị trường bất động sản tại Việt Nam đang trong giai đoạn ‘non trẻ’ và có tầm quan trọng lớn đối với nền kinh tế. Do đó, việc thiết kế chính sách thuế đối với đất đai cần được thực hiện một cách cẩn trọng, đảm bảo rằng đất đai không trở thành ‘sân chơi’ của những người đầu cơ, ăn chênh lệch địa tô hay công cụ tận thu ngân sách. Một chính sách thuế tốt cần đảm bảo sự ổn định, minh bạch và dễ dự đoán, giúp thị trường phát triển lành mạnh và đảm bảo quyền lợi của người dân và doanh nghiệp.

Việc áp dụng mức thuế 20% như đề xuất ban đầu có thể đã gây ra những tác động tiêu cực, như làm tăng giá bất động sản, giảm khả năng tiếp cận đất đai của người dân và doanh nghiệp. Do đó, quyết định giữ nguyên mức thuế 2% như hiện hành là một giải pháp phù hợp trong bối cảnh hiện nay. Tuy nhiên, bài toán lớn hơn vẫn còn ở phía trước là thiết kế chính sách thuế – đất – đầu tư – thu nhập cá nhân như một tổng thể thống nhất, có triết lý, có nguyên lý, có tầm nhìn dài hạn và có khả năng thực thi.

Để đảm bảo sự ổn định và đáng tin của chính sách, cần học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia khác và lắng nghe ý kiến từ các chuyên gia và doanh nghiệp. Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc đã nhấn mạnh rằng Luật Thuế thu nhập cá nhân liên quan đến rất nhiều người và có tác động sâu rộng tới đời sống dân sinh và hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Do đó, cần phải nghiên cứu, đánh giá tác động thật kỹ lưỡng khi thiết kế, đề xuất các quy định, chính sách mới.

Là một phần quan trọng của việc thiết kế chính sách thuế, việc sửa đổi Luật Đất đai cần được thực hiện để đảm bảo rằng đất đai được quản lý minh bạch, bảo đảm lợi ích chung của toàn dân. Việc tính toán, sửa đổi các mức thuế thu nhập cá nhân và nhiều loại thuế khác liên quan đến bất động sản cần được đặt trong bối cảnh sửa đổi Luật Đất đai. Cần có một chính sách đủ tầm để thị trường bất động sản không đổ dốc hay leo thang vượt ngoài kiểm soát.

Cuối cùng, việc thiết kế chính sách thuế đối với đất đai cần được thực hiện một cách toàn diện và có tầm nhìn dài hạn. Cần có một chính sách thuế vừa đảm bảo được nguồn thu cho ngân sách nhà nước, vừa đảm bảo được quyền lợi của người dân và doanh nghiệp, đồng thời góp phần vào việc phát triển thị trường bất động sản lành mạnh và bền vững.

Bộ Tài chính đang đề xuất sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân với mục tiêu áp thuế 20% trên phần lãi thu được từ việc chuyển nhượng bất động sản. Theo đề xuất này, nếu người nộp thuế không thể xác định được giá mua và các chi phí liên quan, thuế sẽ được tính dựa trên giá bán và thời gian sở hữu, dao động từ 2-10%. Mục tiêu chính của đề xuất này là tạo ra sự công bằng trong hệ thống thuế và hạn chế tình trạng đầu cơ, lướt sóng trên thị trường bất động sản.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến từ các nhà đầu tư và chuyên gia trong lĩnh vực bất động sản cho rằng mức thuế đề xuất, đặc biệt là 10% trong hai năm đầu, có thể quá cao và có thể dẫn đến thị trường thứ cấp bị đình trệ, giao dịch giảm mạnh. Anh Nguyễn Thành Luân, một nhà đầu tư tại TP HCM, chia sẻ rằng nếu phải trả thêm 100 triệu đồng tiền thuế, gần bằng tiền lãi ngân hàng trong một năm, sẽ là một gánh nặng lớn đối với anh.

Ông Nguyễn Quốc Kiên, một nhà đầu tư khác, cũng bày tỏ lo ngại rằng nếu áp dụng phương án tính thuế mới, ông có thể phải đóng 400 triệu đồng tiền thuế khi bán một lô đất trị giá 4 tỷ đồng sau chưa đầy 2 năm sở hữu. Ông cho rằng mức thuế này có thể gây thiệt cho những người thực sự cần bán tài sản.

Chị Trần Minh Hạnh, nhà đầu tư căn hộ cao cấp ở khu Nam TP HCM, cũng bày tỏ lo ngại rằng nếu phải đóng thuế trên phần chênh lệch, gần như cô sẽ ‘bán huề vốn’.

Giới chuyên gia cũng chỉ ra rằng việc xác định giá vốn và chi phí liên quan đến giao dịch bất động sản có thể đặt ra nhiều vướng mắc trong thực thi. Ông Đinh Minh Tuấn, Giám đốc khu vực miền Nam của Batdongsan, nhận định rằng việc tính thuế dựa trên phần lãi sẽ hợp lý hơn, nhưng rất khó xác định chính xác phần lãi thực.

Là một chuyên gia pháp lý, luật sư Trần Thị Mỹ Linh cho rằng về nguyên tắc, thuế suất lũy tiến là hợp lý, nhưng điều quan trọng là phải thiết kế chính sách minh bạch và dễ áp dụng.

Từ góc nhìn của doanh nghiệp, đại diện một sàn giao dịch lớn tại TP HCM cho biết 2 năm trở lại đây, lượng nhà đầu tư cá nhân chiếm khoảng 70% giao dịch thứ cấp. Nếu đánh thuế cao với nhóm này, khả năng thị trường sụt thanh khoản là rất lớn.

Ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam, cho rằng việc áp thuế chuyển nhượng ở mức cao có thể làm giảm tính thanh khoản trên thị trường thứ cấp và khiến nhà đầu tư e ngại bán ra.

Việc điều chỉnh thuế chuyển nhượng bất động sản là cần thiết để đảm bảo công bằng và tăng nguồn thu ngân sách. Tuy nhiên, để không gây sốc cho thị trường và tạo ra gánh nặng quá lớn cho người dân, cần thiết kế cơ chế triển khai minh bạch, hợp lý và có lộ trình phù hợp.

Bất động sản đang là một trong những vấn đề nóng được quan tâm hiện nay, mọi thông tin và diễn biến của thị trường có thể được cập nhật liên tục tại các trang web chuyên ngành.

Thị trường đất nền hiện nay đang trải qua một giai đoạn điều chỉnh rõ rệt sau thời kỳ tăng nóng nhờ vào kỳ vọng vào việc sáp nhập các đơn vị hành chính. Theo báo cáo quý II của Batdongsan, lượt tìm kiếm đất nền trên cả nước đã giảm 19% so với quý trước, đây là mức giảm sâu nhất trong các phân khúc bất động sản. Tại TP HCM và các địa phương phía Nam như Tây Ninh, Bình Dương và Đồng Nai, nhu cầu mua đất nền đã giảm mạnh từ 28-33%. Lượng tin đăng rao bán đất nền cũng giảm từ 3-9%, cho thấy cả người bán và người mua đều đang thận trọng hơn.

Thanh khoản của thị trường cũng đang ở mức thấp. Theo DKRA Group, trong quý II, toàn khu vực phía Nam chỉ tiêu thụ được 446 nền đất trên tổng nguồn cung sơ cấp khoảng 6.415 nền, tỷ lệ hấp thụ chỉ vỏn vẹn 7%. Đa số nguồn hàng mở bán là sản phẩm tồn kho từ các quý trước, phần lớn có giá dao động từ 9-70 triệu đồng mỗi m2.

Mặc dù giao dịch chững lại, mặt bằng giá đất nền không những không giảm mà còn tiếp tục duy trì ở vùng cao. Theo Batdongsan, trong tháng 3, giá đất nền tại một số khu vực phía Nam đã tăng bình quân 30-40%. Tuy nhiên, sau cơn sốt sáp nhập tỉnh, giá đất chỉ giảm nhẹ tầm 10-15% trên nền giá đã tăng và neo ở khoảng khá cao so với cùng kỳ 2024.

Giá đất nền tại các khu vực TP HCM, Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu hiện vào khoảng 16-31 triệu đồng mỗi m2, tăng trung bình 18-25% so với cùng kỳ năm ngoái. Theo DKRA Group, nhiều dự án đất nền thậm chí vẫn đang tăng khoảng 4-7% so với quý trước, bất chấp thanh khoản vẫn còn khó khăn.

Theo ông Đinh Minh Tuấn, Giám đốc Batdongsan khu vực miền Nam, thị trường đất nền hiện đã chuyển sang trạng thái “nghe ngóng”, nhà đầu tư không còn chủ động săn hàng như giai đoạn đầu năm. Nếu quý I ghi nhận sự tăng mạnh cả về cung lẫn cầu, từ sau đợt “thoát hàng” đầu tháng 4, giao dịch gần như chững lại.

Khảo sát của Batdongsan cho thấy chỉ khoảng 19% nhà đầu tư có ý định mua đất nền trong các tháng còn lại của năm, trong khi gần 40% đánh giá thị trường quý II ảm đạm hơn quý trước. Phần lớn tâm lý này xuất hiện ở khu vực phía Nam, nơi từng là tâm điểm của cơn sốt hồi tháng 3 và 4.

Về việc mặt bằng giá đất nền vẫn khó giảm, theo chuyên gia, một phần do nhà đầu tư không chịu xả hàng cắt lỗ, phần khác đến từ chi phí đầu vào cao và kỳ vọng dài hạn vào hạ tầng – quy hoạch. Tình trạng mất cân đối cung – cầu khiến giá sơ cấp tiếp tục neo ở vùng cao, đặc biệt tại các dự án đã hoàn thiện pháp lý.

Dự báo trong quý III, nguồn cung đất nền có thể tăng nhẹ so với quý II, với khoảng 450-550 sản phẩm mở bán mới. Long An, Bình Dương, Đồng Nai và các dự án bước vào giai đoạn tiếp theo vẫn được kỳ vọng là nguồn cung chủ lực. Ngoài ra, các chính sách hỗ trợ như nới lỏng tín dụng, giảm thuế phí và thúc đẩy giải ngân đầu tư công có thể giúp cải thiện sức mua, nhất là ở phân khúc phục vụ nhu cầu ở thực.

Bộ Tài chính đang đề xuất một cách tính thuế chuyển nhượng bất động sản mới, trong đó thuế sẽ được tính bằng 20% trên phần thu nhập tính thuế. Phần thu nhập này được xác định từ chênh lệch giữa giá chuyển nhượng bất động sản theo từng lần chuyển nhượng và giá mua cùng các chi phí liên quan.

Cách tính mới này được cho là sẽ giúp điều tiết thuế hợp lý và đảm bảo số thu nộp ngân sách ở mức tương đương so với mức thuế suất 2% tính trên toàn bộ giá chuyển nhượng như hiện nay. Đặc biệt, trong một số trường hợp, người nộp thuế có thể được lợi hơn nếu giá chuyển nhượng không chênh lệch nhiều so với giá mua, hoặc giao dịch không phát sinh lợi nhuận, thậm chí bị lỗ.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính nhấn mạnh rằng việc áp dụng mức thuế 20% trên thu nhập cần có lộ trình phù hợp, đi kèm với tiến độ hoàn thiện chính sách, cơ sở dữ liệu và hạ tầng công nghệ để đảm bảo cơ quan thuế có thể thu đúng, thu đủ.

Dự thảo cũng đưa ra thêm một phương án khác, tính thuế thu nhập cá nhân theo thời gian nắm giữ bất động sản. Tại tờ trình dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế), Bộ Tài chính cho biết việc áp dụng thuế thu nhập cá nhân đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản dựa trên thu nhập thực tế phản ánh đúng bản chất kinh tế của giao dịch. Điều này tương đương với cách đánh thuế thu nhập doanh nghiệp hiện nay, với mức thuế suất 20%.

Theo đó, việc áp dụng thuế thu nhập cá nhân đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản sẽ giúp tăng cường công bằng và hợp lý trong việc đánh thuế, đồng thời đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước.

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến về các phương án này và sẽ tiếp tục hoàn thiện dự thảo luật để trình Quốc hội thông qua. Người dân có thể góp ý tại Cổng Thông tin điện tử Chính phủ hoặc gửi trực tiếp đến Bộ Tài chính.

Hiện nay, thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản áp dụng mức thuế suất 2% trên giá trị chuyển nhượng. VietNamBiz đã có bài phân tích chi tiết về đề xuất tính thuế chuyển nhượng bất động sản theo thu nhập thực tế .