Việc thu phí tham quan di tích lịch sử đang trở thành một vấn đề xã hội nóng hổi, nhận được nhiều ý kiến trái chiều từ công chúng. Một mặt, nhiều người ủng hộ việc thu phí như một giải pháp cần thiết để bảo tồn và phát huy giá trị của các di tích lịch sử. Mặt khác, không ít người phản đối, cho rằng những di tích này là tài sản tinh thần chung của dân tộc, không thể bị lợi dụng để mua bán.
Khu di tích Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, là một điển hình của những thách thức trong việc quản lý và bảo tồn di tích lịch sử. Nằm cách Hà Tĩnh chỉ 5 km, khu di tích này mỗi năm đón hàng chục nghìn lượt khách đến dâng hương, tưởng niệm và tri ân các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh tại đây. Tuy nhiên, việc vận hành và bảo quản khu di tích do Ban Quản lý thuộc Tỉnh đoàn Hà Tĩnh phụ trách đang gặp phải nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực tài chính.
Một tấm vé tham quan không chỉ đơn thuần là một khoản thu nhỏ mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát huy giá trị của di tích. Ở nhiều quốc gia trên thế giới, việc thu phí tham quan di tích là nguồn thu chính để duy trì hoạt động và thực hiện các công tác bảo tồn. Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc thu phí tham quan thường vấp phải sự phản ứng từ dư luận, một phần do thiếu minh bạch trong việc quản lý và sử dụng nguồn thu.
Để việc thu phí tham quan di tích trở nên hợp lý và nhận được sự đồng thuận của xã hội, cần đảm bảo một số nguyên tắc cơ bản. Trước hết, mục đích thu phí cần được minh bạch, công khai, cùng với đó là việc công khai nguồn thu và cách thức chi tiêu cho các hoạt động bảo tồn và phát triển di tích. Ngoài ra, cần có các chính sách miễn, giảm phí linh hoạt và nhân văn đối với các đối tượng như cựu chiến binh, người có công với cách mạng, người khuyết tật, trẻ em, học sinh – sinh viên, cũng như cư dân địa phương.
Cuối cùng, cần có một cái nhìn linh hoạt và thấu đáo để việc thu phí tham quan không trở thành rào cản mà trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức và trách nhiệm gìn giữ di sản của thế hệ hôm nay dành cho tương lai. Chỉ khi đạt được sự cân bằng và thấu hiểu, việc thu phí tham quan di tích mới có thể được thực hiện một cách hiệu quả và nhận được sự ủng hộ rộng rãi từ cộng đồng.